«Ελευθερία ανάπηρη πάλι σου τάζουν»

[ΘΑΛΕΙΑ]

«Ελευθερία ανάπηρη πάλι σου τάζουν»
Μιχάλης Κατσαρός «Κατά Σαδδουκαίων»

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΡΟΥΣΗ




Σε ένα άρθρο,1 του οποίου τις διαπιστώσεις ο αναγνώστης καλείται να ενστερνιστεί όχι στη βάση ενός λογικού ειρμού, που είναι ανύπαρκτος, αλλά προφανώς στη βάση του κύρους του συγγραφέα του, όπως αυτό απορρέει από τη θέση που κατέχει στον γραφειοκρατικό μηχανισμό, ο υπεύθυνος της Ιδεολογικής Επιτροπής του ΚΚΕ και μέλος της Κ.Ε. του, με κατατάσσει στους οπορτουνιστές.

Ιδού η «Ρόδος» (το τι υποστήριξα):2
- Η υπέρμαχη του «υπαρκτού σοσιαλισμού» αριστερά δεν θα πρέπει να κάνει τα στραβά μάτια απέναντι στις παραβιάσεις της σοσιαλιστικής ελευθερίας κατά τη διάρκειά του.
- Οχι μόνον οι όποιες κοινωνικές κατακτήσεις του σοσιαλισμού δεν θα πρέπει να προβάλλονται ως αντιστάθμισμα αυτών των παραβιάσεων, αλλά ακόμη παραπέρα, στον σοσιαλισμό, θα πρέπει να επιδιώκεται η «προς τα μπρος υπέρβαση των αστικών ελευθεριών».
Ιδού και το «πήδημα» (το τι αυθαίρετες κατηγορίες μού προσάπτονται στη βάση των παραπάνω):3
- «Υποχώρηση απέναντι στην αστική ιδεολογία»!
- «Υιοθέτηση της αστικής αντίληψης της ελευθερίας»!
- «Αγνοια» ότι η αντίληψη «αυτή διαμορφώθηκε σε συνθήκες που η αστική τάξη ήταν προοδευτική»!
- Κατ' επέκταση των παραπάνω, ότι είμαι οπορτουνιστής!

Εν προκειμένω το πιο σημαντικό δεν είναι ούτε οι σε βάρος μου κατηγορίες (άλλωστε έχω ακούσει πολύ χειρότερα), τις οποίες άλλωστε, από την προέλευσή τους και μόνο, θα μπορούσα να τις εκλάβω ως επαίνους, ούτε το ότι μέσω αυτού του παραδείγματος αποκαλύπτονται οι νοηματικές ακροβασίες-αυθαιρεσίες, μέσω των οποίων επιχειρείται να στηριχτούν οι θέσεις του συγγραφέα.

Το πιο σημαντικό είναι άλλο. Είναι ότι ο υπεύθυνος της Ι.Ε. του ΚΚΕ, ξεκινώντας από τον ορισμό της ελευθερίας του Ενγκελς στο «Αντί Ντίριγκ», οδηγείται αυθαίρετα:

- Στην αντιφατική άρνηση ύπαρξης ενός δημοκρατικού σοσιαλισμού, μια που την ίδια ώρα που υπερασπίζεται την ανωτερότητα του «υπαρκτού» σε ζητήματα ελευθερίας και δημοκρατίας, εγκαλεί αντιφατικά όσους υποστηρίζουν ότι «ο σοσιαλισμός, ή θα είναι δημοκρατικός ή δεν θα υπάρξει»,4 θεωρώντας αυθαίρετα ότι δεν μπορεί παρά να αναφέρονται στην αστική ελευθερία και δημοκρατία.5

- Στη μηχανιστική αντίληψη ότι η κατάργηση της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας και η κοινωνικοποίησή της με τη μορφή κρατικοποίησης, δηλαδή μιας από τις προϋποθέσεις κατάκτησης της σοσιαλιστικής δημοκρατίας και ελευθερίας, διασφαλίζουν και την υλοποίησή τους.

- Σε μια οικονομίστικη αντίληψη περί δημοκρατίας με βάση την οποία η συμμετοχή στο επίπεδο της οικονομικής βάσης καθιστά περιττή τη δημοκρατική συμμετοχή και τις ελευθερίες στο εποικοδόμημα και δη στο πολιτικό, όσο εκείνο συνεχίζει να υπάρχει ως τέτοιο. Στην πραγματικότητα, και σε αυτό το επίπεδο, σε αντίθεση από τον αφηρημένο χαρακτήρα τους στον καπιταλισμό, οι ελευθερίες θα πρέπει όχι βεβαίως να καταργηθούν, αλλά να ουσιαστικοποιηθούν και να διευρυνθούν μέσα από μια διαδικασία κατάργησης των διαχωρισμών πολιτικής κοινωνίας και κοινωνίας των ιδιωτών, πολίτη και ανθρώπου.

- Στην παράβλεψη του γεγονότος ότι η συνειδητή παρέμβαση με βάση τη γνώση των νόμων της φύσης και των κοινωνικών νόμων, γίνεται όσον αφορά το κοινωνικό επίπεδο στον σοσιαλισμό, με θεμελιακό εργαλείο τη σχεδιοποίηση, η οποία δεν είναι μόνο ένα οικονομικό εργαλείο, αλλά και μια κατεξοχήν πολιτική παρέμβαση.

- Στην επικίνδυνη και αφελή, πόσο μάλλον μετά την καπιταλιστική παλινόρθωση, παραγνώριση του γεγονότος ότι και στον σοσιαλισμό στη βάση της κρατικής ιδιοκτησίας, μπορεί να αναπτυχθεί εκμεταλλεύτρια τάξη «από τα πάνω», όπως άλλωστε και συνέβη στον «υπαρκτό», όταν αυτή η ιδιοκτησία αλλά και το σύνολο του σοσιαλιστικού κρατικού μηχανισμού (του «μισοκράτους» ή της «κομμούνας» ή του «όχι καθαυτό κράτους») δεν λειτουργούν στηριζόμενα στις αρχές της σοσιαλιστικής δημοκρατίας.


- Και κυρίως, και πάνω απ' όλα, στην ουσιαστική απαξίωση και στον ευτελισμό του μαρξικού οράματος της πανανθρώπινης κομμουνιστικής χειραφέτησης, δηλαδή της ουσιαστικής ταύτισης κομμουνισμού και βασίλειου της ελευθερίας.

Και αυτή η τελευταία κραυγαλέα αναθεώρηση του μαρξισμού, η οποία δεν θα είχε κανένα νόημα αν επρόκειτο να υπερασπιστεί κάποιος τον κατά Λένιν αναγκαίο, κατά την περίοδο πριν από την ολοκληρωτική απονέκρωση του κράτους και της δημοκρατίας, περιορισμό της τελευταίας, «μόνο από την κατάπνιξη της αντίστασης της αστικής τάξης»,6 είναι απαραίτητη για να δικαιολογηθεί η ταύτιση του σοσιαλισμού με τον «υπαρκτό», και δη με τις πιο ανελεύθερες στιγμές του, κάτι που αποτελεί τον πυρήνα των περί σοσιαλισμού αποφάσεων του 18ου Συνεδρίου του κόμματος, και που επαναλαμβάνει ο υπεύθυνος της Ι.Ε. του, ταυτίζοντας με επίθεση στον σοσιαλισμό-κομμουνισμό, κάθε κριτική στον «υπαρκτό».7

Πρόκειται για τρανταχτό παράδειγμα αναθεώρησης στην υπηρεσία του οπορτουνισμού, ο οποίος στη συγκεκριμένη περίπτωση εκφράζεται με μια κατεξοχήν οπορτουνιστική μετατροπή του μέσου, και μάλιστα μεταλλαγμένου (κατάπνιξη της αντίστασης, όχι μόνον των αστών, αλλά κάθε διαφωνούντα με την κομματική καθοδήγηση), σε αυτοσκοπό.

Ετσι, αντί ο σοσιαλισμός, ως κατώτερη φάση του κομμουνισμού, να νοηματοδοτείται από την ανώτερη φάση του, μετατρέπεται σε αυτοσκοπό, και μάλιστα με μια μορφή-διαδικασία, η οποία κάθε άλλο παρά οδηγεί στο επιδιωκόμενο βασίλειο της ελευθερίας.

Απέναντι σε αυτό το αναποδογύρισμα, με το κεφάλι κάτω, του κομμουνισμού, απέναντι σε αυτήν την παραχάραξή του, που με περίσσιο θράσος τολμά να εμφανίζεται σαν υπεράσπισή του, ένα αναποδογύρισμα το οποίο προσφέρει το καλύτερο πρόσχημα στους απανταχού αντικομμουνιστές, για να αναπτύσσουν τη χυδαιολογία τους, ιδού μια συνοπτική, ανολοκλήρωτη, ενδεικτική ιχνηλασία... φόρος τιμής στην ωδή στην ελευθερία, που διαπερνά όλο το μαρξικό έργο και αποτελεί την πεμπτουσία του.

Αυτή ξεκινά ήδη από τη διδακτορική διατριβή του νεαρού Μαρξ και την ανάδειξη σε αυτήν της σημασίας της απόκλισης των ατόμων από την ευθεία πτώση, στη θεωρία του Επίκουρου...

- Συνεχίζεται στα νεανικά του έργα, όπως το Για το εβραϊκό ζήτημα όπου στον περιοριστικό, αρνητικό προσδιορισμό της ελευθερίας από την αστική ιδεολογία, αντιπαρατίθεται η θετική ανάδειξή της από την κοινωνική ατομικότητα μέσα στην κοινότητα, ...και όπως η Εισαγωγή στην Κριτική της φιλοσοφίας του Δικαίου του Χέγκελ, όπου το προλεταριάτο αναδεικνύεται ως αρχάγγελος της κοινωνικής επανάστασης αρχικά και της οικουμενικής απελευθέρωσης στη συνέχεια...

-Αναπτύσσεται παραπέρα, με την καταγγελία της αποξένωσης και όλων των μεσολαβήσεων που παρεμποδίζουν την ελεύθερη δραστηριότητα και τον ύμνο στη χειραφέτηση-απελευθέρωση, στα Χειρόγραφα του 1844...


- Κορυφώνεται στα πιο ώριμα έργα, όπως το Κεφάλαιο, με την επιστημονική τεκμηρίωση του ουσιαστικά ανελεύθερου χαρακτήρα του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής και με τον προσδιορισμό ως πραγματικού βασιλείου της ελευθερίας, την «ανάπτυξη των δυνάμεων του ανθρώπου σαν αυτός καθαυτός σκοπός»...8

-Ολοκληρώνεται από την πλευρά του Μαρξ, με την Κριτική του προγράμματος της Γκότα όπου η ελευθερία προσδιορίζεται ως «εξαφάνιση της υποδουλωτικής υποταγής των ατόμων στον καταμερισμό της εργασίας [η οποία εργασία] θα έχει γίνει όχι μόνο μέσο για να ζεις αλλά και η πρώτη ανάγκη της ζωής», και όλα αυτά σε μια μη κρατικά οργανωμένη αλλά αυτοδιαχειριζόμενη κοινωνία.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1 Κύριλλου Παπασταύρου, Αστική και οπορτουνιστική πολεμική στη σοσιαλιστική οικοδόμηση στον 20ό αιώνα, ΚΟΜΕΠ, τεύχος 1 του 2010, σελίδες 11-41
2 «Ελευθεροτυπία», 19/11/2009
3 Κύριλλου Παπασταύρου, Αστική και οπορτουνιστική πολεμική στη σοσιαλιστική οικοδόμηση στον 20ό αιώνα, ό.π. σελίδες 21-22
4 Ρήση του Πουλαντζά, την οποία μεταξύ άλλων επανέλαβε ο Τσίπρας, στον οποίο και την αποδίδει ο συγγραφέας
5 Κύριλλου Παπασταύρου, Αστική και οπορτουνιστική πολεμική στη σοσιαλιστική οικοδόμηση στον 20ό αιώνα, ό.π. σελίδα 16
6 Λένιν, Ο μαρξισμός για το κράτος, Απαντα, τόμος 33, σελίδα 181
7 Κύριλλου Παπασταύρου, Αστική και οπορτουνιστική πολεμική στη σοσιαλιστική οικοδόμηση στον 20ό αιώνα, ό.π. σελίδα 14
8 Κ. Μαρξ, Το Κεφάλαιο, Σύγχρονη Εποχή, τόμος 3, σελίδα 1.007

Πηγή:
http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=132820