Οι Μεταμοσχεύσεις και ο νεοθάνατος της νέας Ιατρικής

[Κυπριανός Χριστοδουλίδης]

Στην εφημερίδα "ΤΑ ΝΕΑ" , 25/11/2009, παρέχεται η είδηση ότι ένας εγκεφαλικά "νεκρός", που διασώθηκε πρό 25ετίας χάριν της διαφωνίας που είχε ένας Βέλγος Νευρολόγος, σήμερα βρίσκεται στη ζωή και επικοινωνεί μέσω κομπιούτερ. Μεταξύ άλλων, η είδηση αναφέρει :" Ο γιατρός που έσωσε τον Χούμπεν, ο οποίος ήταν πρωταθλητής πολεμικών τεχνών, είναι ο νευρολόγος Στέιβιν Λορέις, του βελγικού Πανεπιστημίου της Λιέγης. Χθες δημοσίευσε επιστημονική μελέτη στην οποία αναφέρει ότι ο Χούμπεν μπορεί να είναι μόνο ένας από τους πολλούς που έχουν διαγνωσθεί λανθασμένα σε κωματώδη κατάσταση σε όλο τον κόσμο.Ο Λορέις, επικεφαλής του Νευρολογικού Τμήματος του Νοσοκομείου του Πανεπιστημίου της Λιέγης, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι γίνονται «λάθος διαγνώσεις κωματώδους κατάστασης σε τόσο συχνούς ρυθμούς που προκαλούν ανησυχία». Στο περίπου 40% των ανθρώπων που η διάγνωση θέλει να βρίσκονται σε κωματώδη κατάσταση, μια πιο προσεκτική εξέταση δείχνει ότι είχαν κάποιου είδους συνείδηση.

Ο προβληματισμός με τις λάθος διαγνώσεις, που θέτει ο Βέλγος Νευρολόγος Στέιβιν Λορέις, δημιουργεί σοβαρό εμπόδια στους συναδέλφους του, οι οποίοι υποστηρίζουν το αδιαφιλονίκητο και αδιαπραγμάτευτο του εγκεφαλικού "θανάτου" (σε εισαγωγικά ο θάνατος). Ένθερμος υποστηρικτής του εγκεφαλικού "θανάτου" και ο ημέτερος καθηγητής της Νευρολογίας στο ΑΠΘ κύριος Σταύρος Μπαλογιάννης και άλλοι.

Ο λόγος; Τα όργανα πρέπει να αφαιρούνται όσο το δυνατόν γρηγορότερα από ασθενείς σε κωματώδη κατάσταση. Όταν η κατάσταση του κώματος παρατείνεται - και αυτό προβλέπεται μετά τα όσα μας είπε ο Βέλγος νευρολόγος αφού θα πρέπει να δώσουμε "πίστωση" χρόνου στον κωματώδη ασθενή - τότε τα όργανα αρχίζουν να χαλάνε και δεν πιάνουν.

Άρα, γρήγορη (ψευτο)διάγνωση ίσον γρήγορη εκσπλάχνωση και "ευλογία" Κυρίου για το θεάρεστο (με πολλά εισαγωγικά) έργο των μεταμοσχευτών γιατρών και της επιστήμης.

Όταν τα έλεγα αυτά πριν από είκοσι χρόνια, οι συνάδελφοι με κατηγορούσαν για φασίστα, αιρετικό κλπ, και οι εφημερίδες πέταγαν στα σκουπίδια τα γράμματα που τους έστελνα. Και όταν κάποτε θέλησα να κάνω μια εισήγηση με θέμα "Το ήθος των Μεταμοσχεύσεων", σε σχετικό με τις Μεταμοσχεύσεις ιατρικό συνέδριο που γινόταν εδώ, ο πρόεδρος και καθηγητής της Ιατρικής κύριος Ράπτης, ζήτησε να τον πληροφορήσω ποιά θα ήταν η βιβλιογραφία που θα προσκόμιζα. Τότε κι εγώ θέλησα να μάθω από τον κύριο πρόεδρο, ποιά θεωρεί αδιαφιλονίκητα αντικειμενικά κριτήρια ήθους. Αλλά δεν μου απάντησε. Η εισήγηση δεν έγινε δεκτή.
Πάντως, πρέπει να ομολογήσω ότι με χαρά βλέπω σήμερα να αναδημοσιεύονται όλα όσα συμπεριέλαβα σε ένα σύντομο και περιληπτικό βιβλίο (κυκλοφόρησε πριν από 15 χρόνια) περισσότερο απευθυνόμενος σε συναδέλφους γιατρούς, για να επισημάνω τα ιατρικά δεδομένα που παραποιούνται για να γίνει αποδεκτός ο εγκεφαλικός "θάνατος". Δεν έχει σημασία αν οι συνάδελφοί πανεπιστημιακοί αντιγράφουν αυτά που τους υπέδειξα και, δεοντολογικά τουλάχιστον, θα όφειλαν να αναφερθούν στην πηγή. Είχα την ατυχία - την θεωρώ ευχής έργον - να μην γίνω πανεπιστημιακός.

[ΚΛΑΣΣΙΚΟΠΕΡΙΠΤΩΣΗ]

«Ούρλιαζα από μέσα μου, μα δεν με άκουγε κανείς» - Ο ΤΙΤΛΟΣ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ ΤΩΝ "ΝΕΩΝ" ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΟΣ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΣΕ ΟΣΟΥΣ ΤΑΥΤΙΖΟΥΝ ΤΟΝ "ΚΛΙΝΙΚΑ ΝΕΚΡΟ" ΜΕ ΤΟΝ "ΑΛΗΘΙΝΑ ΝΕΚΡΟ"
(http://klassikoperiptosi.blogspot.com/2009/11/blog-post_5113.html)
Έχει χυθεί πολύ μελάνι γύρω απο το ζήτημα των μεταμοσχεύσεων των "δωρητών σώματος" ,του "εγκεφαλικού" ή "κλινικού" κατ΄άλλους θανάτου καθώς και για τα ψευτοδιλήμματα που θέτουν κατά καιρούς οι διάφορες επιτροπές "βιοηθικής".
Δεν θα υπάρξει ούτε ένας που θα διαφωνήσει με το ηθικό μέγεθος της δωρεάς μοσχεύματος σε έναν ασθενή συνάνθρωπό μας.Αυτό βέβαια υπο την προϋπόθεση ότι δεν θα σκοτώσουμε τον "δότη" για να σώσουμε τον "δέκτη" του μοσχεύματος.Εκεί αρχίζει η διαφωνία μας με όλους εκείνους που θεωρούν νεκρό οποιονδήποτε έχει έλθει σε κατάσταση "εγκεφαλικού θανάτου" (όπως συνηθίζουν ευσχήμως να λένε όποιον έχει πέσει σε κώμα).Η ανθρώπινη ζωή έχει την ίδια αξία είτε αφορά ένα υγιή και αρτιμελή ,είτε κάποιον που βρίσκεται σε κώμα ,είτε εκείνον που βρίσκεται στην άσχημη θέση του ασθενούς.
Το ανθρώπινο σώμα είναι νεκρό όταν αποχωρισθεί απο την ψυχή και αυτό συμβαίνει μόνο όταν σταματήσει να λειτουργεί η καρδιά.Δεν υπάρχουν πολλών ειδών θάνατοι όπως δεν υπάρχουν και πολλές "ζωές".Αυτό θα πρέπει να γίνει επιτέλους σαφές και να σταματήσει η ύποπτη (αν μη τι άλλο) "φιλολογία" γύρω απο τον "εγκεφαλικό θάνατο" και τον "κλινικά νεκρό".Ο μόνος "θάνατος" που διαχέεται μέσω αυτής της νεο-εποχίτικης προπαγάνδας είναι ο πνευματικός.
Δεν θα πούμε τίποτε άλλο αφού το άρθρο των σημερινών "Νέων " τα λέει όλα:

Επί 23 χρόνια νόμιζαν ότι ήταν σε κώμα· όμως εκείνος καταλάβαινε τα πάντα
http://digital.tanea.gr/
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Νατάσα Μπαστέα
14207005
Επί 23 χρόνια ο Ρομ Χούμπεν ήταν παγιδευμένος μέσα στο σώμα του. Όλοι θεωρούσαν ότι βρισκόταν σε κωματώδη κατάσταση έπειτα από αυτοκινητικό δυστύχημα το 1983. Κι όμως, όπως λέει, «ούρλιαζα από μέσα μου, αλλά δεν μπορούσε να με ακούσει κανείς».
ΦωτογραφίαΡομ Χούμπεν. Ο άλλοτε πρωταθλητής πολεμικών τεχνών επικοινωνεί πλέον με τη σύζυγό του μετά το «ξύπνημά» του
O Χούμπεν ήταν ανίκανος να επικοινωνήσει με τους γιατρούς ή την οικογένειά του. «Ήταν σαν να ζούσα επί 23 χρόνια σε ένα όνειρο», λέει ο 46χρονος σήμερα Χούμπεν, η πραγματική κατάσταση του οποίου αποκαλύφθηκε πριν από 3 χρόνια- αλλά μόλις χθες έγινε γνωστή- όταν οι γιατροί τού έκαναν ειδικές εξετάσεις απεικόνισης του εγκεφάλου και διαπίστωσαν ότι λειτουργεί σχεδόν φυσιολογικά. Ο γιατρός που έσωσε τον Χούμπεν, ο οποίος ήταν πρωταθλητής πολεμικών τεχνών, είναι ο νευρολόγος Στέιβιν Λορέις, του βελγικού Πανεπιστημίου της Λιέγης. Χθες δημοσίευσε επιστημονική μελέτη στην οποία αναφέρει ότι ο Χούμπεν μπορεί να είναι μόνο ένας από τους πολλούς που έχουν διαγνωσθεί λανθασμένα σε κωματώδη κατάσταση σε όλο τον κόσμο.
Μέσω υπολογιστή
Ο Χούμπεν, ο οποίος βρίσκεται σε νοσοκομείο κοντά στις Βρυξέλλες, μπορεί να επικοινωνεί πλέον μέσω ενός κομπιούτερ με ειδικό πληκτρολόγιο που χρησιμοποιεί με το δεξί του χέρι, το οποίο κινείται λίγο. Διηγείται ότι το σώμα του ήταν εντελώς παράλυτο όταν συνήλθε μετά το ατύχημα. Παρ΄ ότι μπορούσε να ακούσει κάθε λέξη των γιατρών, δεν μπορούσε να τους μιλήσει ή να κουνήσει τα μάτια του. Όταν οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι δεν βρισκόταν σε κωματώδη κατάσταση, λέει ο Χούμπεν, ήταν σαν να ξαναγεννήθηκε. «Δεν θα ξεχάσω ποτέ την ημέρα που με ανακάλυψαν, ήταν σαν δεύτερη γέννα».
Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα ευρήματα του Λορέις θα πυροδοτήσουν τις συζητήσεις σχετικά με το πότε πρέπει να λαμβάνεται η απόφαση τερματισμού της ζωής όσων βρίσκονται σε κώμα, ανθρώπων δηλαδή που δείχνουν ότι δεν έχουν καμία συνείδηση αλλά ο εγκέφαλός τους μπορεί να λειτουργεί κανονικά.
Οι Βέλγοι γιατροί χρησιμοποίησαν μια διεθνώς αποδεκτή κλίματα για να παρακολουθήσουν την κατάσταση του Χούμπεν όλα αυτά τα χρόνια. Γνωστή ως Κλίμακα Κώματος της Γλασκώβης, προϋποθέτει αξιολόγηση των ματιών, των λεκτικών και μηχανικών κινήσεων. Όμως οι ειδικοί δεν μπόρεσαν να εκτιμήσουν την κατάστασή του σωστά και παρέβλεψαν όλα τα σημάδια που έδειχναν ότι ο εγκέφαλός του λειτουργούσε.
Λάθος διαγνώσεις
Ο Λορέις, επικεφαλής του Νευρολογικού Τμήματος του Νοσοκομείου του Πανεπιστημίου της Λιέγης, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι γίνονται «λάθος διαγνώσεις κωματώδους κατάστασης σε τόσο συχνούς ρυθμούς που προκαλούν ανησυχία». Στο περίπου 40% των ανθρώπων που η διάγνωση θέλει να βρίσκονται σε κωματώδη κατάσταση, μια πιο προσεκτική εξέταση δείχνει ότι είχαν κάποιου είδους συνείδηση.
Ο Λορέις εξέτασε 44 ασθενείς που θεωρείτο ότι βρίσκονταν σε κώμα και διαπίστωσε ότι 18 εξ αυτών αντιδρούσαν στην επικοινωνία.
«Από τη στιγμή που κάποιος θεωρείται ότι δεν έχει κανέναν βαθμό συνείδησης, είναι πολύ δύσκολο να αντιστραφεί η γνώμη αυτή», δήλωσε ο Βέλγος επιστήμονας στο περιοδικό «Spiegel» ζητώντας μια συστηματική επανεξέταση των μεθόδων διάγνωσης, καθώς πολλοί από εκείνους που έχουν κάποια μορφή συνείδησης συχνά μπορεί με την κατάλληλη θεραπεία να σημειώσουν βελτίωση.

[Κυπριανός Χριστοδουλίδης]

Αφού σας ευχαριστήσω για το ενδιαφέρον που δείχνετε για τις μεταμοσχεύσεις, μιας και παραθέσατε όλα αυτά τα ενδιαφέροντα από τον καθηγητή κ. Καρακατσάνη, ιδού τι είχα γράψει το 1987 και η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ το είχε δημοσιεύσει (σ.σ. ευχαριστώ τον κ. Αντ. Καρκαγιάννη που είχε την καλοσύνη να επεξαργαστεί το δικό μου πρωτόλειο). Τίτλος ήταν: "Ηθικά και επιστημονικά προβλήματα που προκύπτουν από δωρεά σώματος" και υπότιτλος: "Το σώμα που δωρίζεται είναι πραγματικά νεκρό;". Δημοσιεύθηκε στις 10/01/1987 και δεν ξέρω αν το είχε υπόψη του ο κ. Καρακατσάνης.

Η "Καθημερινή έχει δημοσιεύσει αρκετά άρθρα τα οποία υιοθετούσαν και προπαγάνδιζαν την δωρεά σώματος προκειμένου να χρησιμοποιηθεί κάποιο όργανο (νεφρό,καρδιά,μάτι) για μεταμόσχευση. Τόσο στη χώρα μας, ωστόσο, όσο και στο εξωτερικό έχουν γίνει πολλές συζητήσεις γύρω από το θέμα αυτό.

(1. Σημείωση δική μου. Την εποχή που αποφάσισα να γράψω το άρθρο αυτό, επειδή υπήρξα συστηματικός αναγνώστης εφημερίδων αλλά και του ιατρικού τύπου, ποτέ δεν είχα ακούσει ή διαβάσει, να γίνονται συζητήσεις επί της προβληματικής των μεταμοσχεύσεων).

Οι συζητήσεις, όπως ήταν φυσικό, δεν περιορίστηκαν στις επιστημονικές πλευρές του ζητήματος, αλλά επεκτάθηκαν και σε βασικά θέματα ηθικής. Το κεντρικό ερώτημα είναι αν έχουμε το ηθικό δικαίωμα να δωρίσουμε το σώμα μας, εφ΄ όσον αυτό, τη στιγμή που αποσπάται το ζητούμενο όργανο, δεν μπορεί να θεωρηθεί ως "ολοκληρωτικά νεκρό". Το ηθικό και ταυτόχρονα επιστημονικό αυτό θέμα διαπραγματεύεται με το άρθρο του ο γιατρός κ. Κυπριανός Χριστοδουλίδης.

Τον τελευταίο καιρό αρχίζει να παίρνει διαστάσεις ηρωϊκές ένα τραγικό φαινόμενο της εφήμερης και παροδικής (μας) περιπέτειας. Είναι ηρωϊκό γιατί προβάλλεται ως κοινωνικό ή ανθρώπινο χρέος και θυσία, μα ταυτόχρονα και τραγικό, γιατί φανερώνει την ακούσια άγνοιά μας. Όπως κάθε φορά, τα μέσα της μαζικής ενημέρωσης αποδεικνύονται μοχλός διακίνησης ιδεών, όμως τώρα, που δεν εξυπηρετείται κάποια πολιτική σκοπιμότης, ο πειστικότερος διαφημιστής για τη δωρεά του σώματος είναι το παιδί ή - στη χειρότερη περίπτωση - κάποιος παρακαθήμενος της άλλοτε συντηρητικής Εκκλησίας της Ελλάδος (3). Οι προκαταλήψεις αντιπάλων με δεδομένη πολιτική τοποθέτηση αμβλύνονται χρησιμοποιώντας το ουδετεροποιημένο και πολιτικά ανέντακτο παιδί. Φαντασθήτε τώρα να σας συμπαραστέκεται και ο κλήρος της Ελλάδος!
Στα μάτια του μέσου ανθρώπου "δωρεά σώματος" φανερώνει κάποια δικαίωση ζωής ή εξιλέωση ενδεχομένως. Έτσι το όφελος γίνεται διπλό, δηλαδή πρίν και μετά το θάνατο.

Αν επρόκειτο για ενημέρωση σωστή, ο λόγος αυτής εδώ της γραφής δεν θα είχε νόημα. Η επίφαση όμως της δήθεν ανθρωπιστικής ή χριστιανικής πράξης που συσκοτίζει την αλήθεια, επιβάλλει να διαπιστώσουμε κάποιες άλλες επιστημονικές συντεταγμένες.
Στη γλώσσα της ιατρικής μιλάμε για δωρεά πτώματος και για δωρεά σώματος. Η διαφορά ανάμεσα σ΄ αυτά βρίσκεται στην επιστημονική παρατήρηση ότι μεταμοσχευμένα όργανα που προέρχονται από "δωρητές σωμάτων" προσλαμβάνονται οργανικά, δηλαδή αφομοιώνονται από τον δέκτη. Αντίθετα, εκείνα που λαμβάνονται από "δωρεές πτωμάτων" αποβάλλονται ταχύτατα. Δεν συμβιβάζονται με τον οργανισμό του ζωντανού δέκτη. Έτσι πχ ένας νεφρός που έχει ληφθεί από δωρητή σώματος μπορεί να λειτουργήσει για μακρό χρονικό διάστημα, ενώ εκείνος που έχει ληφθεί από δωρητή πτώματος πολύ λίγες πιθανότητες έχει να λειτουργήσει.

(2. Σημείωση δική μου. Η αρχική παραπλάνηση του κοινού με τις "πτωματικές μεταμοσχεύσεις" εχει πλέον εγκαταλειφθεί, αφού η εσκεμμένη στρέβλωση των διαφημιστών αποκαλύφθηκε. Τώρα μιλούν μόνο για "δωρεά σώματος" και απλά για μεταμόσχευση.)

Για να προσδιορίσουμε τώρα τί σώμα δωρίζεται σ΄ αυτές τις δυο περιπτώσεις πρέπει να πούμε και τα παρακάτω. Είναι γνωστό ότι η εξέλιξη της ιατρικής τεχνολογίας έχει φτάσει σε πολύ υψηλό επίπεδο. Αυτό είχε ως συνέπεια να βρεθούμε κάποτε στην παράδοξη θέση να πρέπει να συντηρούμε ανθρώπους "φυτά". (Αυτός ο όρος χρησιμοποιείται εδώ όχι με τηνέννοια που οι περισσότεροι έχουμε σχηματίσει, δηλαδή του κατάκοιτου που τα καταλαβαίνει όλα αλλά δεν μπορεί να περπατήσει ή κινηθεί. Ο άνθρωπος "φυτό" με την ιατρική έννοια σημαίνει άνθρωπος με νεκρό εγκέφαλο και μόνο). Έτσι δημιουργήθηκε η ανάγκη ορισμού του κλινικού θανάτου, όπου, εκτός από τον φυσικό θάνατο που νεκρώνονται όλες οι απαραίτητες λειτουργίες για τη διτήρηση της ζωής, έχουμε και τον κλινικό θάνατο. Στον οποίο σταματά μόνο μία, αλλά βασικότατη λειτουργία ζωής - του εγκεφάλου -, και αυτός είναι ο κλινικός (ή εγκεφαλικός) θάνατος.
Απαραίτητη προϋπόθεση της δωρεάς σώματος είναι ο μελλοντικός δωρητής να αποδέχεται συνειδητά τον - ορισμό και τον πιθανό - κλινικό θάνατο από τώρα. Ή με άλλα λόγια, τον προσδιορισμό του μελλοντικού θανάτου του από την Επιστήμη.

Το δωριζόμενο συνεπώς σώμα είναι ένα ζωντανό ανθρώπινο σώμα δίχως εγκέφαλο. Αυτό το δίχως εγκέφαλο ανθρώπινο σώμα μπορεί να διατηρηθεί, όχι όμως και για πάρα πολύ μακρό χρονικό διάστημα, μηχανικά ή εφόσον το θύμα έχει συγκατατεθεί κατά το παρελθόν, να δωρηθεί, να θυσιαστεί, παραχωρώντας κάποιο ζωντανό του κομμάτι (καρδιά, μάτι, νεφρό κλπ). Όπως είναι φυσικό μετά την αφαίρεση που γίνεται χειρουργικά, ο δωρητής σώματος γίνεται δωρητής πτώματος. Αλλά δεν χρειάζεται.

Θα μπορούσαμε λοιπόν να πούμε ότι ο κλινικός θάνατος είναι ένας επικείμενος θάνατος και ο αναγνώστης θα πρέπει να συγκρατήσει αυτή την παρατήρηση. Δεν είναι όμως ο απροσδιόριστος και "κάποτε" αναπόφευκτος θάνατος, αλλά ο εγγύς και βέβαιος λίγο πρίν παύσουν και τα τελευταία συμπτώματα ζωής. Είναι λοιπόν ο κλινικός θάνατος η τελευταία "μορφή" ζωής μέσα και λίγο πρίν, από το οριστικό σβήσιμο της ανθρώπινης ύπαρξης. Αυτή η μορφή ζωής μπορεί να μοιάζει σαν μια θεωρητική άποψη, όμως πρακτικά βεβαιώνεται αφού κάθε έμβιος οργανισμός, για να υπάρχει εν ζωή, πρέπει να παρέχει και τα εχέγγυα της βιωσιμότητάς του. Οι αποδείξεις δεν είναι ασφαλώς άλλες από την επιστημονική/εργαστηριακή επιβεβαίωσή τους. Και αψευδής μαρτυρία της βιωσιμότητας είναι η αποδοχή του "νεκρού" σώματος από ένα ζωντανό οργανισμό.

Το χάσμα που υπάρχει ανάμεσα στις θετικές και θεωρητικές επιστήμες δεν αποτελεί σχήμα λόγου. Είναι πραγματικό γεγονός. Απόδειξη ο νεκρός εγκέφαλος στο ζωντανό σώμα και για να συμπληρώσουμε την εικόνα του (λογικού) παραλόγου, ο νεκρός εγκέφαλος που υπάρχει μαζί με μια ζωντανή καρδιά. Η διαταραγμένη αυτή σχέση, γνωστή άλλωστε και από άλλες επιστημονικές παρατηρήσεις, αποτελεί πρόσκληση, έστω και στην ακραία και τραγική της εκδήλωση, για αναθεώρηση των ακαδημαϊκών μας απόψεων. Αυτό το χάσμα, που εγγίζει τα όρια του επιστητού αποκαλύπτοντας το αδιέξοδο της γνώσης, μας αναγκάζει να δεχτούμε κάποιες άλλες δυνατότητες, που μας παρέχονται ως ανερμήνευτες θεωρητικές επαληθεύσεις. Προς το παρόν, η εκλαϊκευμένη επιστημονική πληροφόρηση, θα καλύπτει με τον μανδύα της ηρωϊκής πράξης την αδυναμία της. Μπροστά στο δίλημμα της ανώφελης συντήρησης του ανθρώπου "φυτού", θα παραθέτει το λογικό επιχείρημα κάποιων ασαφών υποσχέσεων για βελτίωση στην ποιότητα ζωής. Και είνα αλήθεια τραγικό πώς υπερθεματίζουμε κατά των αμβλώσεων ή της ευθανασίας, μένοντας ανυποψίαστοι και ηθικά αναπολόγητοι μπροστά σε ωραιοποιημένο όλεθρο.

"Μα καλά, και ποιό είναι είναι το νόημα της διατήρησης ενός ζωντανού πτώματος"; Θα αντιτάξει ο ειδικός. Αυτό το νόημα δυστυχώς δεν καταγράφεται με ηλεκτρόδια, όμως το επαληθεύει η επιστημονική διαπίστωση της συμβατότητας, της αφομοίωσης δηλαδή των οργάνων του "νεκρού" σώματος από άλλο ένα ζωντανό σώμα, έναν άλλο ζώντα οργανισμό. Άλλωστε, ποιό νόημα ή ποιά γνώση ζωής μπορεί να καταγραφεί και μάλιστα, όταν εγγίζει τις έσχατες δυνατότητές της: Αυτές που μέσα από το θάνατο γνωρίζουν τη ζωή; Μπορεί αυτή η έσχατη δυνατότητα να είναι η ζωή μαζί με ένα νεκρό εγκέφαλο μέσα στο θάνατο.

Ας μη σπεύσουν οι ειδικοί να μου καταλογίσουν ηθελημένο αγνωστικισμό ή αντιορθολογισμό. Μένοντας συνεπής στην αποτελεσματικότητα των τεχνολογικών επιτευγμάτων για δυνατότητες δημιουργικών σκέψεων δεν τις απωθώ στη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας, σε κάποιο άλλοθι αναπόδεικτης θεωρίας. Και ακόμη συνεπέστερος, βρίσκω περισσότερο ρεαλιστική την άποψη που εφαρμόζει στην πράξη τα αποτελέσματα των πειραμάτων. Αν είναι έτσι, τότε θα πρέπει να συμφωνήσουμε πως ρεαλιστικότερη απόδειξη ζωής του νεκρωμένου εγκεφάλου δεν είναι άλλη από τη ζωντανή καρδιά.

Έτσι, ας αποφασίσουν οι ειδικοί αν θα πρέπει να συντηρούν το "νεκρό" σώμα σαν πειραματικό μόσχευμα ή σαν αυτούσια ζωή. Ας επιλέξουν οι μελλοντικοί σωτήρες ανάμεσα στην θεωρητική δυνατότητα ζωής μέσα από το θάνατο ή στην επιστημονική βεβαιότητα του τελεσίδικου θανάτου, του δεύτερου δηλαδή θανάτου μετά το θάνατο. Και τέλος, ας αποφασίσουν κι εκείνοι που εμφορούμενοι από ενθουσιασμό και αισιοδοξία, προσυπογράφουν τη δωρεά του σώματός τους - εξαγορά της ψυχής τους, οραματιζόμενοι ευγενή ιδεώδη.

[Κυπριανός Χ]

Λησμόνησα να προσαρτήσω στα ανωτέρω τη συμπληρωματική διευκρίνιση στην, με αριθμό (3), σημείωση. Είναι δε αυτό:

(3) Σημείωση δικη μου. Όταν έγραψα το άρθρο αυτό, είχε προηγηθεί η τηλεοπτική παρουσίαση μιας δυστυχισμένης μητέρας, που έδωσε τη συγκατάθεση να χορηγηθούν τα όργανα του δεκαπεντάχρονου παιδιού της. Είχε τραυματισθεί με σφαιρίδιο αεροβόλου όπλου στο κεφάλι και ο τραυματισμός το κατέστησε εγκεφαλικά "νεκρό". Από τότε οι μεταμοσχεύσεις πήραν το δρόμο τους εδώ σε μας και η εκκλησία έσπευσε να ευλογήσει αυτές τις θεραπευτικές μεθόδους. Η μητέρα βραβεύθηκε από την Ακαδημία Αθηνών για την ηρωική της απόφαση και ήδη προΐσταται στις δραστηριότητες για την πληρέστερη κοινωνική εμπέδωση της δωρεάς οργάνων.