Η κατάπτωση και η κατρακυλά της ελληνικής τηλεόρασης

[ΓΙΑΝΝΗΣΜ]

Η κατάπτωση και η κατρακυλά της ελληνικής τηλεόρασης δεν έχει τελειωμό. Παρακολουθήσατε τα μουσικά βραβεία του Mad; Aν ναι τότε θα είδατε εκείνη την ανεκδιήγητη εμφάνιση του πανταχοθεν προβαλλομένου κυρίου Η.Ψινάκη. Ξερώ ότι ευτελίζω λίγο το επίπεδο του περιοδικού, όμως αναρωτιέμαι ως ποτέ τέτοιες "προσωπικότητες" θα δεσπόζουν στα ελληνικά M.M.E, και μέχρι ποιου σημείου θα φτάσει η ηθική κατάπτωση των ανθρώπων της ελληνικής τηλεόρασης.

Αλήθεια είστε ικανοποιημένοι με την κυριαρχία της εικόνας Ψινάκη στην ελληνική τηλεόραση; Θέλετε τα παιδιά σας να έχουν τέτοια άτομα ως είδωλα; Ως ποτέ θα συμπεριφέρεστε ωσάν ρωμαϊκός όχλος; Ως ποτέ θα δέχεστε να επικρατεί αυτό το επίπεδο στην ελληνική τηλεόραση και το χειρότερο να το αποθεώνετε με τεράστια τηλεθέαση; Μέχρι ποτέ θα χειροκροτείτε τον ξεπεσμό τούτο;

Προφανώς και δεν έχω κάτι προσωπικό με τον εν λόγω κύριο, η παρουσία του οποίου στάλθηκε απλώς η αφορμή για να διατυπώσω όλα αυτά τα ερωτήματα και να προβληματιστώ για το κατά ποσό η τηλεόραση μας αντιμετωπίζει περίπου ως άνοα οντά, ως πιθήκους, ως χάσκες. Και επί πλέον γιατί εμείς το ανεχόμαστε και το επιδοτούμε.

Ποτέ επιτελούς θα τοποθετήσουμε τις τηλεοράσεις στον χώρο, που πραγματικά ανήκουν, στην χωματερή, δηλαδή;


"...ΑΠΑΝΤΩΝ ΤΙΜΙΩΤΕΡΩΝ ΠΑΤΡΙΣ ΕΣΤΙ".ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΚΡΙΤΩΝ(51α)

[Παλαίμαχος]

Εμπόριο διαστροφής


Έχεις δίκιο, φίλε ΓΙΑΝΝΗ.Μ.

Τα κανάλια και ιδιαίτερα τα ιδιωτικά ποντάρουν πάνω στη νοσηρή περιέργεια και τα πιο κατώτερα ανθρώπινα ένστικτα. Έτσι, μέσω κοινωνικών-αισθητικών δολωμάτων, που ερεθίζουν τη νοσηρή περιέργεια και φαντασία, αποκομίζουν τεράστια κέρδη από τη βία, τα εγκλήματα, τα δράματα, τη σεξολαγνεία, την πορνολαγνεία κ.λπ.
Βεβαίως τα κανάλια δεν είναι ο πρωτογενής παράγοντας της σήψης. Ούτε φυσικά την αποτυπώνουν απλώς. Την εμπορεύονται, την ανακυκλώνουν και την αναπαράγουν. Τρέφονται από αυτήν και «ξερνούν» έτσι όλα τα παθολογικά φαινόμενα και τα εκκρίματα του «πολιτισμού» της «ελεύθερης αγοράς».
Κατά κανόνα η κριτική που γίνεται περιορίζεται στο σύμπτωμα της ασθένειας και όχι στα αίτια που τη γεννούν.
Τι δεν λέγεται όμως ή λέγεται με μισόλογα; Ότι ΕΙΝΑΙ η ίδια η «ελεύθερη αγορά», που γέννησε αυτό το «τέρας» της παραπληροφόρησης και της υποκουλτούρας. Τα ιδιωτικά κανάλια είναι ΠΛΗΡΩΣ υποταγμένα στους ανταγωνιστικούς νόμους της αγοράς. Εδώ τα πάντα πουλιούνται και αγοράζονται. Η πληροφορία γίνεται εμπόρευμα. Η είδηση συσκευάζεται, λουστράρεται και πλαστικοποιείται προς πώληση. Αυτή η διαδικασία της υπερβολής, της διόγκωσης και του εντυπωσιασμού δεν αλλοιώνει απλώς την ουσία της ενημέρωσης, αλλά καταστρέφει και κάθε γέφυρα επικοινωνίας με το κοινωνικό γίγνεσθαι.
Σήμερα δεν έχουμε ενημέρωση, αλλά μεγάλες βιομηχανίες παραπληροφόρησης. Τα ιδιωτικά κανάλια είναι οι πομποί των ισχυρών κέντρων της οικονομικής εξουσίας και αποτελούν το σύγχρονο μοντέλο της ΑΜΕΣΗΣ παρέμβασης αυτής της εξουσίας. Και είναι γνωστό ότι οι επιδιώξεις των μονοπωλιακών οικονομικών κέντρων είναι η συγκέντρωση και μονοπώληση των πάντων: ανθρώπων και πραγμάτων, ιδεών και συναισθημάτων…
Είναι ακόμα γνωστό (επιστημονικά και ιστορικά) ότι ο συγκεντρωτισμός και η μονοπώληση είναι δύο έννοιες αντίθετες από τη δημοκρατία και την ελευθερία. Τα κανάλια συνεπώς και γενικά το σύνολο των ΜΜΕ, από την ίδια τους τη φύση και λειτουργία συρρικνώνουν το πλαίσιο των δημοκρατικών ελευθεριών, καταλύουν κάθε έννοια ελευθερίας.
Είναι αυτονόητο επίσης ότι κάθε δημοκρατικό έλλειμμα καθώς και οι αγοραίες ανάγκες του καταναλωτισμού οδηγούν στον ακρωτηριασμό της ποιότητας, στην πνευματική, πολιτιστική και αισθητική υποβάθμιση: στην υποκουλτούρα.
Τα ιδιωτικά κανάλια αποτελούν σήμερα τις πλέον σύγχρονες εστίες της ανοησίας, της αποβλάκωσης και της χειραγώγησης. Και είναι ποτέ δυνατόν ένα καθεστώς που πουλάει την ανοησία και εμπορεύεται την κοινωνική και πολιτική διαστροφή να ανέχεται την ελεύθερη σκέψη, ανθρώπους με πεποιθήσεις, με γνώσεις και ανεξαρτησία;
Η ανοησία είναι ισοπεδωτική, βάρβαρη και καταστροφική. Κατασκευάζει δούλους και λακέδες…
Να γιατί μας καταδυναστεύουν οι πολιτικοί μασκαράδες, καθώς και οι Ψινάκιδες, οι Δρούζες, και τα λοιπά διαστροφικά υποπροϊόντα της καπιταλιστικής σήψης…
_________________
Θέλησαν να μας εξοντώσουν,
αλλά δεν τα κατάφεραν.
Εμαστε ακόμα ζωντανοί κι αυτό
είναι το κυριότερο.

[Ροβεσπιέρος]

Το δημοσιογραφικό Ιερατείο

Το κυρίαρχο ιδεολογικό στοιχείο της δημοσιογραφικής γλώσσας είναι η επιβολή της σιωπής. Το μονοπώλιο της εξουσίας και του λόγου καταδικάζει στη σιωπή. Ο εξαναγκασμός στη σιωπή είναι άσκηση βίας αόρατης, αλλά καταθλιπτικής. Αυτή η αόρατη, αλλά εφιαλτική βία ασκείται σήμερα από τα νεοταξικά ΜΜΕ.
Το ιδεώδες αυτού του δημοσιογραφικού λόγου είναι το να λειτουργεί ο καθένας σαν αστυνόμος του εαυτού του και των άλλων, σαν μυστική αστυνομία της σκέψης του.
Αυτό το καθεστώς του λόγου επιβάλλεται σήμερα μέσω της «αριστερής» πονηρής προοδευτικότητας. Αυτή η δόλια προοδευτικότητα συνίσταται σε τούτο: Εκφράζει συμπάθεια για τα θύματα της εκμετάλλευσης, αλλά αποκρύπτει επιμελώς τις αιτίες της και τα μέσα θεραπείας. Δεν αποκαλύπτει ούτε κρίνει τη λειτουργία της εκμετάλλευσης, αλλά προσωποποιεί ηθικολογικά το όλο πρόβλημα.
Έτσι, με το εξομολογούμενο μικρό κακό, που μοιάζει με μιαν ασήμαντη και δυσάρεστη φουσκάλα, ο λόγος αυτός στρέφει την προσοχή μακριά από το πραγματικό κακό. Πρόκειται, δηλαδή, για έναν ορό αντι-αλήθειας, που αντικαθιστά την πολιτική διάσταση των γεγονότων με την ηθική και τη σεναριογραφική τους διάσταση.
Η διαδικασία αυτή του αποχρωματισμού της σκέψης γίνεται ιδιαίτερα ορατή στα τηλεοπτικά κανάλια. Ο λόγος τους, όλο και περισσότερο, αντικαθιστά την πληροφορία με την υπερβολή, την ενημέρωση με τον εντυπωσιασμό, την ψυχαγωγία με τα εκκρίματα της υποκουλτούρας, την τεκμηρίωση με τις σοφιστικές ατάκες, την απόδειξη με τον αφορισμό. Οι «ενοχλητικές» ιδέες εξορίζονται, αφορίζονται και στιγματίζονται, αν δεν συκοφαντούνται ανοικτά.
Τα σημερινά ΜΜΕ, της δικτατορικής πολυφωνικής μονοφωνίας, αντιμετωπίζουν τους αναγνώστες και τους τηλεθεατές σαν άτομα με μειωμένη αντίληψη, που δίχως κρίση και λογική καταλαβαίνουν μόνο αφορισμούς, ανίκανα να αντιληφθούν τον πολιτικό συλλογισμό και τα επιχειρήματα.
Συχνά, ο λόγος των καναλιών αντικαθιστά το επιχείρημα με την αθυροστομία. Καλλιεργεί έτσι την άκριτη αποδοχή από το δέκτη του ρόλου του οπαδού ή του αντιπάλου. Αυτή η γλώσσα καταστρέφει την επικοινωνία και επιβάλλει τη σιωπή.
Βεβαίως, είναι γνωστό, ότι ενημέρωση σήμερα έχει γίνει βαριά βιομηχανία. Συνεπώς, και η γλώσσα των μέσων είναι η ιδεολογική γλώσσα της βαριάς βιομηχανίας. Ωστόσο, οι σημειολόγοι διακρίνουν και κάτι ακόμα πιο τραγικό. Υποστηρίζουν ότι τα μαζικά μέσα ενημέρωσης δεν είναι μόνο κανάλια ιδεολογιών, αλλά είναι τα ίδια μια ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ. Γιατί, από τη στιγμή που ο δέκτης περιτριγυρίζεται από πληροφορίες που του έρχονται από διάφορα κανάλια, ταυτόχρονα, και με μια ορισμένη μορφή, η φύση αυτών των πληροφοριών έχει ελάχιστη σημασία, αυτό που μετράει είναι ο περιοδικός και ομοιόμορφος βομβαρδισμός με ειδήσεις, κατά τον οποίο τα μηνύματα ισοπεδώνονται και χάνουν τις διαφορές τους.
Τις τραγικές συνέπειες αυτού του ιδεολογικού λόγου τις συνοψίζει ο Ουμπέρτο Έκο στα παρακάτω λόγια: «Όταν αδιαφορήσει για το περιεχόμενο των μηνυμάτων ο δέκτης, παίρνει απλώς ένα σφαιρικό ιδεολογικό μάθημα, μιαν έκκληση πτώσης σε ναρκωτική παθητικότητα. Όταν θριαμβεύουν τα μαζικά μέσα ενημέρωσης, πεθαίνει ο άνθρωπος».
Ας αντισταθούμε, λοιπόν, στην ιδεολογική μας ισοπέδωση και την αποβλάκωση…

[Παντελής]

ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΟΝ




Οι «εργολάβοι» της «κοινής γνώμης»
Του Μενέλαου Γκίβαλου



Η έκταση και η βαρύτητα που έχουν αποκτήσει οι δημοσκοπήσεις, ιδιαίτερα κατά τις προεκλογικές περιόδους, δεν οφείλεται τόσο στην ανάγκη να εμφανισθούν -μέσα από επιστημονικά τεκμηριωμένες διαδικασίες- πολιτικές «προτιμήσεις» ή να αναδειχθούν κοινωνικές διεργασίες και αλλαγές.

Η σημασία που απέκτησαν, τα τελευταία ιδιαίτερα χρόνια, οι δημοσκοπήσεις και οι έρευνες «κοινής γνώμης» οφείλεται στο γεγονός ότι ο τρόπος παρουσίασης και «αξιοποίησης» των αποτελεσμάτων εντάχθηκε στο τρίπτυχο της «διαπλοκής»: ΜΜΕ, δημοσιογράφοι, πολιτικοί, στο πλαίσιο του πολιτικού - κομματικού ανταγωνισμού, με αφορμή τα ποσοστά των δημοσκοπήσεων, επιδίδονται σε μια ευρύτερης σημασίας «επιχείρηση». Δηλαδή:

- Στην προσπάθεια κατασκευής της κοινής γνώμης, σύμφωνα με τις επιλογές και τα συμφέροντα του «τριγώνου των Βερμούδων» της πολιτικής μας ζωής: Των ιδιοκτητών των ΜΜΕ, των δημοσιολογούντων - πολιτολόγων δημοσιογράφων και των επιλεγμένων πολιτικών προσώπων τα οποία θεμελιώνουν την πολιτική τους ύπαρξη και προοπτική στην ισχύ του «τριγώνου» αυτού.

Για να λειτουργήσει αυτή η «πολιτική μηχανή» χρειάζεται σαν «πρώτη ύλη» τις δημοσκοπήσεις, τις έρευνες «κοινής γνώμης» (η έννοια της «κοινής γνώμης» θεωρείται πάντως ως μια ψευδής κατασκευή από τον Pierra Bourdieu), ώστε να τη χειρισθούν κατάλληλα εντάσσοντάς την στη στρατηγική επηρεασμού της κρίσης και των κομματικών επιλογών των πολιτών.

Σ' αυτό το άγριο παιγνίδι ανταγωνισμού, όπου επικρατεί ένας απροκάλυπτος πολιτικός κυνισμός, δεν τηρούνται πολλές φορές ούτε τα στοιχειώδη προσχήματα.

Παρακολουθούμε τις τελευταίες εβδομάδες με ποιον τρόπο εξελίσσεται ο ανταγωνισμός αυτός, μέσα από τα αποτελέσματα σφυγμομετρήσεων που προσπαθούν να εμφανίσουν την εικόνα του «ντέρμπι» μεταξύ ΠΑΣΟΚ και ΝΔ στην πρόθεση ψήφου όταν όλοι οι άλλοι δείκτες αποδεικνύουν το αντίθετο.

Αυτή ακριβώς η προσπάθεια -που «νομιμοποιείται» επιστημονικά από τους συνεργαζόμενους με τα αντίστοιχα κανάλια δημοσκόπους- αποβλέπει σ' έναν διπλό στόχο: Αφ' ενός να «φιλαθλοποιήσει» το ενδιαφέρον των τηλεθεατών, εμφανίζοντας την πολιτική αντιπαράθεση ως ποδοσφαιρική σύγκρουση και αφ' ετέρου να διαμορφώσει το επιδιωκόμενο από τους φορείς της διαπλοκής «κλίμα» που θα επηρεάσει τους «ασταθείς» ψηφοφόρους.

Εμφανίζεται μάλιστα κάποιες φορές το φαινόμενο αποτελέσματα δημοσκοπήσεων να «ακρωτηριάζονται» και να εμφανίζονται στους πολίτες σύμφωνα με τους επιδιωκόμενους στόχους των ιδιοκτητών των ΜΜΕ, των μεγαλοδημοσιογράφων και των «οικείων» πολιτικών κομμάτων.

Σ' ένα τέτοιο πλαίσιο μόνο ελάχιστοι ρομαντικοί μπορούν να αναφέρονται στις έννοιες της αξιοπιστίας, της δεοντολογίας, του σεβασμού της δημοκρατικής αρχής και της αξιοπρέπειας των πολιτών.

Ο «χειρισμός» του υλικού των δημοσκοπήσεων μέσα από τις στρατηγικές αυτές έχει επακόλουθο να μετατοπισθεί το ενδιαφέρον του κοινού από το περιεχόμενο της Πολιτικής, από την αξιολόγηση του έργου και της ικανότητας των πολιτικών, στο πολιτικό παρασκήνιο, στις κοινοβουλευτικές μονομαχίες, στις προσωπικές φιλοδοξίες, στις «ετερόδοξες» δηλώσεις των πολιτικών. Για να υπάρξει σήμερα ο πολιτικός πρέπει να «παράγει» σλόγκαν μπροστά στην κάμερα ή να επιτίθεται με ακραίες - καλύτερα ακόμα με υβριστικές - φράσεις κατά των αντιπάλων του...

Το ενδιαφέρον, συνεπώς, μετατίθεται από το περιεχόμενο των πολιτικών προτάσεων και θέσεων στις τακτικές που θα εφαρμόσει ένα κόμμα για να «εισπράξει» ψήφους από τον αντίπαλο. Η συνταγή είναι μια κυνική πρακτική που απευθύνεται σε ευάλωτες κατηγορίες εκλογέων με «ειδικά αιτήματα»: («νέοι», «γυναίκες», «μετανάστες», κοινωνικές ομάδες που προκύπτουν από κοινωνικές ή φυλετικές διακρίσεις κ.λπ.).

Αυτές οι «κατηγορίες» θα πρέπει να «σαγηνευτούν» από τα επικοινωνιακά τεχνάσματα και τις «ειδικές» υποσχέσεις των αρχηγών, γεγονός που επιβάλλει και στους ιδίους τους αρχηγούς να προσαρμόζουν αντίστοιχα την εικόνα τους (λεξιλόγιο, ενδυμασία, τρόπος έκφρασης, «κινητικότητα» ή μη κ.λπ.).

Εδώ η ουσία της πολιτικής προσαρμόζεται στη φόρμα της, στο είδωλό της...

Πόσο έγκυρες είναι τελικά οι δημοσκοπήσεις; Πόσο αυτόνομη είναι η επιστημονική διαδικασία της έρευνας από το ιδιωτικό συμφέρον, την πολιτική προπαγάνδα, τη σκοπιμότητα;

Δεν υπάρχουν εύκολες απαντήσεις. Ασφαλώς ο επιστήμονας - ερευνητής μπορεί με τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται σήμερα να παρουσιάζει αξιόπιστα αποτελέσματα. Ελάχιστες όμως εταιρείες δημοσκοπήσεων διεκδικούν και κερδίζουν αυτήν την αυτονομία. Και αυτό αποδείχθηκε περίτρανα στις εκλογές του 2004 και εξακολουθεί να αποδεικνύεται μέχρι σήμερα.

Στις περισσότερες όμως περιπτώσεις η σκοπιμότητα προωθείται μέσα από τη σύγχυση. Μια κύρια πλευρά της σύγχυσης αφορά στον ρόλο των ίδιων των επιστημόνων - ερευνητών. Κάποιοι από αυτούς επωμίζονται μια πλειάδα ρόλων, που σε ένα βαθμό αλληλοσυγκρούονται. Είναι πολιτικοί επιστήμονες ή κοινωνιολόγοι/δημοσκόποι, σύμβουλοι πολιτικών ηγετών και κομμάτων, ειδικοί επικοινωνιολόγοι, δημοσιογράφοι-δημοσιολόγοι, διδάσκοντες σε ανώτατα ιδρύματα κ.λπ.

Πολιτική, δημοσιογραφία και κοινωνικές επιστήμες καταργούν τα σύνορα της ιδιαιτερότητας και της επιστημονικής τους αυτονομίας και μετατρέπονται σε ένα «συμπίλημα» μέσα από το οποίο εκφέρονται εύπεπτα μηνύματα, εκβιαστικά διλήμματα, κοινοτοπίες και κενολογίες. Δυστυχώς κάποιοι ιδιοκτήτες ΜΜΕ, πολιτικοί, δημοσκόποι, δεν έχουν μόνο αναλάβει να σκέπτονται για λογαριασμό μας, αλλά και θέλουν να επιβάλουν τη γνώμη τους... Το παραβάν της κάλπης είναι γι' αυτούς περιττό...